borsamız bu sene cok yükseldi ve cok fazla yeni yatırımcı girişi var. ben de forumumuz genç olduğu icin bu konuda kendi bildiklerimi bi toparlamaya çalıştım
birçok insan yatırım ve spekülasyonun farkını anlamakta güçlük çeker. anlasalarda farkını anlıyormuş gibi davranmazlar.
yatırım bir varlık almanız ve bu varlığın size ödediğinizden fazla bir değer üretmesidir.
spekülasyon ise aldığınız varlığın değer üretmesini umursamadan değerlenmesini beklemek, istemek ve buna göre hareket etmektir.
örnek vermek gerekirse bir hisse senedi bir şirketin ortaklığıdır. bi tahvil bir şirketin ya da devletin faizini alabileceğiniz borcudur . uygun fiyata aldığınız gayrimenkulde öyledir. bunlar birer yatırımdır. sadece aldığınız varlığın performansı öne çıkar.
öte yandan spekülatif varlıkların ortak noktası arz talebe bağlı değer kazanmaya yatkın olmalarıdır. varlığa güvenmek yerine ona daha fazla vermeyi talep edecek insanlara güvenirsiniz. biraz daha zero sum game’dir. yani bir taraf kazanırken diğer taraf kaybeder. kripto para ve emtialar spekülasyon araçlarıdır. en gözde yatırımımız olan altın da öyledir. tek başına bir değer üretemez.
isin borsa kısmına ve gri kısmına gelirsek, borsa bir yatırım aracından cok spekülasyon aracıdır. her saniye fiyatı değişen bir varlık düşünün. sene içerisinde %50 - %100 fiyat oynaklıgına sahip olan varlık/ yatırım aracı düşünün. eviniz ya da sahip olduğunuz bir işletme ekstrem bir durum olmadıkça fiyat olarak bu kadar değişebilir mi?
bu yüzden borsa yatırımcılar icin dizayn edilmemiştir . spekülatörler icin dizayn edilmiştir. ama ironik bi şekilde bu gerçek yatırımcılar icin bir fırsattır cünkü her saniye fiyatı değişen milyonlarca insanın sabah alıp aksam sattığı varlıklarda oluşan fiyat dalgalanmaları fırsatları yaratan yegane şeydir.
sürekli fiyatların değişmesi şu demek değil . borsa fırsatların havada uçuştuğu bir yer! tam aksine “everything is priced in” . bizim ülkemiz için olmasa da gelişmiş piyasalar icin bu geçerli. özellikle abd icin. söyle düşünün. herkes gözünü dikmiş oradan para çıkartmaya çalışıyor. tabiri caizse bir manav düşünün ve bütün dünya gözünü dikmiş o manavdaki meyvelerin suyunu çıkarmaya çalışıyor. yani para kazanmaya çalışıyor. bütün dünyanın para kazanmaya çalıştığı şeyin fiyatlaması çoğu zaman makul olur. büyük bir fırsat görmek zordur. bu yüzden borsa zor bi “oyundur”. aslında bahistir. bütün herkes ortaklaşa bir fiyat belirlemiş siz gidip diyorsunuz ki ben hepinizden daha fazla biliyorum abicim yanlış fiyatladınız
bu yüzden yatırımı spekülasyondan ayıran diğer şeyde sürüden bağımsız düşünebiliyor olmanızdır. x şirket şunu şunu yapıyor cok iyi cok gelişecek vs. vs. diye duyuyorsunuz. ama duyduğunuz her şey ama her şey insider bilgi olmadıgı sürece fiyata bir şekilde yansımıstır. bundan daha iyisini yapmak zorundasınız. yani fiyatın aksine bir şey söylemelisiniz. spekülasyonda ise sürü ne diyorsa onu takip etmeniz gerekir. bu şirketin hissesi ucucak bu kripto ucucak. ama varlığın değeri umurunuzda bile değil. hiçbir şirket ama hiçbir şirket fiyatından bağımsız düşünülemez. iyi bir şirket cok kötü bir yatırım, batmak üzere olan bir şirket cok iyi bir yatırım olabilir. cünkü iyi bir şirket cok pahalıdır, batmakta olan bir şirket ise belki likitide varlığının altında fiyatlanmıştır ve siz oradan alırsanız kârlı çıkabilirsiniz. apple iyi bir şirket tesla iyi bir şirket bunu herkes biliyor esas soru iyi bir yatırım olup olmadığı . bir fiyatta dahiceyken bir baska fiyatta aynı şirket aptalcadır. hangi fiyatta zekice olduğunu anlamak icin şirketi cok iyi bilmeniz gerek iyi analiz etmeniz gerek. bilanço okumakta yetmez. bütün dünya okumuş zaten o bilançoyu siz sadece bilançoya bakıp ne yakalayacaksınız ki?
böyle bi ortamda cidden kimin tavsiyesine uyup hisse alabilirsiniz?
profesyonel yatırımcılar mı? uzun vadede fon yöneticilerinin yüzde 90’ından fazlası bile endeksi geçemiyor.
(endeks belli filtrelerle otomatik olarak belli şirketleri bünyesine katan oluşum. tr de pasif yönetilen endeks sistemi yok maalesef).
Uzun vadeciyim yanılgısı
hisse sizin ona ne kadar sahip olduğunuzu bilmez ve ona göre davranmaz. mesela intel dünyanın en büyük iki işlemci şirketinden biri ve cok uzun yıllardır öyle. 2000 yılında intel hissesi alsaydınız suanda hala yüzde 59 eksideydiniz. şirketin hissesini aldığınız tarihten itibaren gelirlerini yükseltmiş olması iyi bir yatırım manasına gelmez. intel 2000 yılından beri gelirlerini tabi ki yükseltti ama ucuk fiyatlamaladan alım yapmanız iyi bir şirketin ne kadar kötü bir yatırım olabileceğini gösterir. şirket “cok iyi”olsa da.
Survivorship bias/ Hayatta kalanlar yanılgısı
hepimiz kazananlara bakarız cünkü onları konuşmak daha güzeldir ve iyi hissettirir. ama işin aslı kapitalizm cok vahşidir cok rekabetçidir. bilmediğimiz o kadar fazla başarısız iflas etmiş şirket var ki sayıları korkutucu. 1990 yılının en büyük 10 şirketinden hiçbiri top 10’da değil. evet bu şirketler hala ayakta ama 1990 yılından bu yana en büyük 500 şirket arasına girmiş şirketlerin izini sürerseniz koca bir mezarlıkla karşılaşırsınız. ölü şirketler mezarlığı.
Zarardayken satmama yanılgısı
düşünce değişebilir, şirket değişebilir . yanlış analiz yapmış olabilirsiniz. şirket sandıgınız kadar iyi performans göstermeyebilir, yeni bir şirket ortaya çıkar vs. zarardaysanız ve birşeyler değişmişse satmalısınız. hisse düşmüşken sizin ona ne kadar güvendiğinizi bilmez.
Borsada sadece büyük balık kazanır yanılgısı
yanlış. borsada cahiller ve duygularına hakim olamayanlar kaybeder. hatta cok büyük paralarla yatırım yapanlardan daha avantajlısınızdır cünkü 10 milyar dolar yöneten adam gidip 1 milyar dolarlık şirketin hissesini alamaz. cok fazla parası olduğu icin istediği fiyattan istediği kadar alamaz ve cok fazla alırsa bu sefer regülatörlere takılır cok az alırsa büyük para olduğu icin aldığı hissenin getirisi etki etmez vs. profesyonel yatırımcılara göre bu konuda cok şanslıyız.
Potansiyel kayıp yerine potansiyel getiriye odaklanma yanılgısı
birçok yatırımcı hisse alırken hissenin ne kadar artabileceğini düşünüyor. halbuki ilk önce ne kadar para kaybedebileceğinizi düşünmelisiniz. eğer ki para kaybetme şansınız yoksa/ cok düşükse geri kalan alternatifler iyidir. bazı hisselerin yüzde 80 düşüp hala pahalı kalabildiğini gördüğünüzde bunun önemini daha iyi anlayabilirsiniz.
kural bir asla para kaybetme kural 2 asla birinci kuralı unutma. - warren e. buffett
warren buffett vs spekülatif teknoloji hisselerine yatırım yapan fon yöneticisi cathie wood. buffett ın yatırımcısı olsaydınız cathie wood’un getirileri zirvedeyken aptal gibi gözükecektiniz. cathie wood geleceğe oynayan dahi, buffett ise eski kafalı ihtiyar . ama 5 yıllık periyoda yani bugüne baktığımızda buffett ın şirketi %56 yukarıda hem endeksi hem de ekside olan arkk ı geçmiş durumda .
yatırım yaparken eğleniyorsanız muhtemelen para kazanmıyorsunuz . iyi yatırım sıkıcıdır.
- george soros
Borsa psikolojisinin yalnızca düşüşlere karşı dirençten ibaret olduğu yanılgısı
hissenizin yüzde 50 düşmesi ve rahat olmanız borsa psikolojisine sahip olduğunuz anlamına gelmez. evet iyi bir şeydir ama yeterli değildir. bu hisseyi neden aldınız? beklentiniz gerçekten ne? şirketi anladınız mı? yükselince ne yapacaksınız ? şirkete karşı duygusal bağınız var mı? gibi sorularla kendi düşüncelerinize dısarıdan bakmaya çalışmalısınız . borsa psikolojisi kendinize karşı olan entelektüel dürüstlüğünüzle cok alakalıdır. rasyonel ve objektif olmanız lazım. her zaman.
- hisse senedini almadan önce fiyatını görmeyi sevmem. cünkü analizime etki edecektir. ancak fiyatı bilmeden kendimce bi fiyata ulaşırsan o zaman tarafsız değerleme yapmış olabilirim .
- warren buffett
(bizler ise tam tersini yapıyoruz )
Hisseyi al bekle yanılgısı
herkes hisseyi aldıktan sonra beklemekten bahseder. yapılacak en doğru şeydir ama beklemek icin hisseyi almanıza gerek yok. doğru fiyat icin bekleyin. hisse arttıgında fomo etkisine kapılmayın. sadece bekleyin. eğer ki istediğiniz fiyata gelmiyorsa almayın zaten onu öyle değil mi?
Kibir & mütevazilik
hisse senedi almak yapısı gereği kibirlidir. bir satıcı ile alıcı buluşur. alıcı gelecekte satıcıdan daha fazla paraya satacağından emindir ve ondan daha fazla biliyordur. ama en iyi yatırımcılar bile 1/3 defa haksızdır. o yüzden bunu kabul edecek mütevaziliğe sahip olmak gerekir. neyse ki 1 kere haklı çıkmak bile yeterli olabiliyor bazen. hata yapmak bu işin kaderi. dünyanın en büyük yatırım holdingi buffettın şirketi berkshire hathaway aslında buffett ın satın aldığı başarısız olmus bir tekstil şirketidir.
Bileşik getiri
buffett a soruyorlar senin kadar nasıl zengin olabilirim diye . 2 kelime ile cevaplıyor. “gençken başla “. cünkü bileşik getiri uzun vadede çığ gibi büyütüyor paranızı. bileşik getiri nedir? bileşik getiri paranın para yapması ve paranın yaptığı paranın para yapmasıdır. 100 tl ye aldığınız hisse 110 tl olduğunda o hisseden alacağınız yüzde 10 getiri 110 tl üzerinden olacaktır. böyle böyle uzun yıllar boyunca artınca kartopu etkisine dönüyor . örnek olarak yıllık yüzde 8 getiri elde ettiğinizi düşünelim. her ay 500 dolar yatırım yapıyorsunuz 15 sene sonunda 164 bin dolarınız olacaktır. eğer ki 7 sene daha devam ederseniz bir 164 bin dolar daha eklenecektir. ilk 164 bin dolarınız 15 sene almışken 2. si 7 sene aldı. bir sonraki 164 bin dolarınız ise 5 seneden kısa sürecek.
rakamlarla oynamak icin ,
https://www.investor.gov/financial-tools-calculators/calculators/compound-interest-calculator
Fonların getirisi vs ortalama yatırımcıların getirisi
“iyi zamanlarda kötü getiriler elde etmek, kötü zamanlarda iyi getiriler elde edeceğinizle ilişkili olabilir” -seth klarman
ortalama fon getirisi o fonlara para yatıran yatırımcıların ortalama getirisinden cok daha fazladır. neden? cünkü yanlış zamanda girip yanlış zamanda çıkarlar. yatırımcılar iyi performans gösteren fonlara hücum ederler. böylelikle fona cok fazla para girer ve fon büyüdükçe idare etmesi zorlaşır. iyi performans gösteren fon kendi avantajının esiri olur ve getirileri düşer. kötü performans göstermeye başlar. kötü performans gösterenler de iyi performans göstermeye başlar. ortalama yatırımcı getirisi böylelikle çöp olur. üstteki buffett vs arkk’a bakın. buffett para kazandırmıyor diye bırakıp arkk’ı tepelerden aldığınızı düşünün fon yatırımı yapan sağduyulu yatırımcılar bile para kazanma konusunda sabırsızdırlar ve artan fonu alıp düşüşe gecince satarlar ya da yatay gideni yükselişinden önce terkederler .
fon yatırımı yaparken performanstan öte fon yatırımcısını bilmek tanımak ve ona güvenmek daha önemlidir . sadece performansa bakarsanız sonunuz iyi olmaz.
Bavs cok konuştun sadede gel nasıl para kazanacağız dediğinizi duyar gibiyim.
- s&p500 endeksine uzun vadeli yatırım yaklaşık 40 seneden fazladır işliyor. ortalama yüzde 8 getirisi var dolar bazında.(ama bundan sonra da o kadar getirecek diye bir şey yok).
-tefas’a gidip yerli fonlarımızın performanslarına bakıp fonu yöneten kişiler hakkında bilgi sahibi olup fon yatırımı yapabilirsiniz. (yönetim ücretleri önemli).
yok ben kendi hissemi alacağım diyorsanız bu konu hakkında bilgi sahibi olmaya çalışın. gerçekten bilgi sahibi olmaktan bahsediyorum ama. konuyu açma sebebim bunun aslında ne kadar zor bir oyun olduğunu anlatmaktı. ne kadar zeki ne kadar kültürlü olsa da kimseden hisse tavsiyesi almayın. emin olun bu işe gelince en zeki insanlar bile mal oluyor. telegram ve discordlardaki “hocalara” , “üstatlara” para kaptırmayın . okunacak kitaplar dinlenecek insanlar belli. çizginizi bozmayın şeytanınız bol olsun.
birçok insan yatırım ve spekülasyonun farkını anlamakta güçlük çeker. anlasalarda farkını anlıyormuş gibi davranmazlar.
yatırım bir varlık almanız ve bu varlığın size ödediğinizden fazla bir değer üretmesidir.
spekülasyon ise aldığınız varlığın değer üretmesini umursamadan değerlenmesini beklemek, istemek ve buna göre hareket etmektir.
örnek vermek gerekirse bir hisse senedi bir şirketin ortaklığıdır. bi tahvil bir şirketin ya da devletin faizini alabileceğiniz borcudur . uygun fiyata aldığınız gayrimenkulde öyledir. bunlar birer yatırımdır. sadece aldığınız varlığın performansı öne çıkar.
öte yandan spekülatif varlıkların ortak noktası arz talebe bağlı değer kazanmaya yatkın olmalarıdır. varlığa güvenmek yerine ona daha fazla vermeyi talep edecek insanlara güvenirsiniz. biraz daha zero sum game’dir. yani bir taraf kazanırken diğer taraf kaybeder. kripto para ve emtialar spekülasyon araçlarıdır. en gözde yatırımımız olan altın da öyledir. tek başına bir değer üretemez.
isin borsa kısmına ve gri kısmına gelirsek, borsa bir yatırım aracından cok spekülasyon aracıdır. her saniye fiyatı değişen bir varlık düşünün. sene içerisinde %50 - %100 fiyat oynaklıgına sahip olan varlık/ yatırım aracı düşünün. eviniz ya da sahip olduğunuz bir işletme ekstrem bir durum olmadıkça fiyat olarak bu kadar değişebilir mi?
bu yüzden borsa yatırımcılar icin dizayn edilmemiştir . spekülatörler icin dizayn edilmiştir. ama ironik bi şekilde bu gerçek yatırımcılar icin bir fırsattır cünkü her saniye fiyatı değişen milyonlarca insanın sabah alıp aksam sattığı varlıklarda oluşan fiyat dalgalanmaları fırsatları yaratan yegane şeydir.
sürekli fiyatların değişmesi şu demek değil . borsa fırsatların havada uçuştuğu bir yer! tam aksine “everything is priced in” . bizim ülkemiz için olmasa da gelişmiş piyasalar icin bu geçerli. özellikle abd icin. söyle düşünün. herkes gözünü dikmiş oradan para çıkartmaya çalışıyor. tabiri caizse bir manav düşünün ve bütün dünya gözünü dikmiş o manavdaki meyvelerin suyunu çıkarmaya çalışıyor. yani para kazanmaya çalışıyor. bütün dünyanın para kazanmaya çalıştığı şeyin fiyatlaması çoğu zaman makul olur. büyük bir fırsat görmek zordur. bu yüzden borsa zor bi “oyundur”. aslında bahistir. bütün herkes ortaklaşa bir fiyat belirlemiş siz gidip diyorsunuz ki ben hepinizden daha fazla biliyorum abicim yanlış fiyatladınız
bu yüzden yatırımı spekülasyondan ayıran diğer şeyde sürüden bağımsız düşünebiliyor olmanızdır. x şirket şunu şunu yapıyor cok iyi cok gelişecek vs. vs. diye duyuyorsunuz. ama duyduğunuz her şey ama her şey insider bilgi olmadıgı sürece fiyata bir şekilde yansımıstır. bundan daha iyisini yapmak zorundasınız. yani fiyatın aksine bir şey söylemelisiniz. spekülasyonda ise sürü ne diyorsa onu takip etmeniz gerekir. bu şirketin hissesi ucucak bu kripto ucucak. ama varlığın değeri umurunuzda bile değil. hiçbir şirket ama hiçbir şirket fiyatından bağımsız düşünülemez. iyi bir şirket cok kötü bir yatırım, batmak üzere olan bir şirket cok iyi bir yatırım olabilir. cünkü iyi bir şirket cok pahalıdır, batmakta olan bir şirket ise belki likitide varlığının altında fiyatlanmıştır ve siz oradan alırsanız kârlı çıkabilirsiniz. apple iyi bir şirket tesla iyi bir şirket bunu herkes biliyor esas soru iyi bir yatırım olup olmadığı . bir fiyatta dahiceyken bir baska fiyatta aynı şirket aptalcadır. hangi fiyatta zekice olduğunu anlamak icin şirketi cok iyi bilmeniz gerek iyi analiz etmeniz gerek. bilanço okumakta yetmez. bütün dünya okumuş zaten o bilançoyu siz sadece bilançoya bakıp ne yakalayacaksınız ki?
böyle bi ortamda cidden kimin tavsiyesine uyup hisse alabilirsiniz?
profesyonel yatırımcılar mı? uzun vadede fon yöneticilerinin yüzde 90’ından fazlası bile endeksi geçemiyor.
(endeks belli filtrelerle otomatik olarak belli şirketleri bünyesine katan oluşum. tr de pasif yönetilen endeks sistemi yok maalesef).
Uzun vadeciyim yanılgısı
hisse sizin ona ne kadar sahip olduğunuzu bilmez ve ona göre davranmaz. mesela intel dünyanın en büyük iki işlemci şirketinden biri ve cok uzun yıllardır öyle. 2000 yılında intel hissesi alsaydınız suanda hala yüzde 59 eksideydiniz. şirketin hissesini aldığınız tarihten itibaren gelirlerini yükseltmiş olması iyi bir yatırım manasına gelmez. intel 2000 yılından beri gelirlerini tabi ki yükseltti ama ucuk fiyatlamaladan alım yapmanız iyi bir şirketin ne kadar kötü bir yatırım olabileceğini gösterir. şirket “cok iyi”olsa da.
Survivorship bias/ Hayatta kalanlar yanılgısı
hepimiz kazananlara bakarız cünkü onları konuşmak daha güzeldir ve iyi hissettirir. ama işin aslı kapitalizm cok vahşidir cok rekabetçidir. bilmediğimiz o kadar fazla başarısız iflas etmiş şirket var ki sayıları korkutucu. 1990 yılının en büyük 10 şirketinden hiçbiri top 10’da değil. evet bu şirketler hala ayakta ama 1990 yılından bu yana en büyük 500 şirket arasına girmiş şirketlerin izini sürerseniz koca bir mezarlıkla karşılaşırsınız. ölü şirketler mezarlığı.
Zarardayken satmama yanılgısı
düşünce değişebilir, şirket değişebilir . yanlış analiz yapmış olabilirsiniz. şirket sandıgınız kadar iyi performans göstermeyebilir, yeni bir şirket ortaya çıkar vs. zarardaysanız ve birşeyler değişmişse satmalısınız. hisse düşmüşken sizin ona ne kadar güvendiğinizi bilmez.
Borsada sadece büyük balık kazanır yanılgısı
yanlış. borsada cahiller ve duygularına hakim olamayanlar kaybeder. hatta cok büyük paralarla yatırım yapanlardan daha avantajlısınızdır cünkü 10 milyar dolar yöneten adam gidip 1 milyar dolarlık şirketin hissesini alamaz. cok fazla parası olduğu icin istediği fiyattan istediği kadar alamaz ve cok fazla alırsa bu sefer regülatörlere takılır cok az alırsa büyük para olduğu icin aldığı hissenin getirisi etki etmez vs. profesyonel yatırımcılara göre bu konuda cok şanslıyız.
Potansiyel kayıp yerine potansiyel getiriye odaklanma yanılgısı
birçok yatırımcı hisse alırken hissenin ne kadar artabileceğini düşünüyor. halbuki ilk önce ne kadar para kaybedebileceğinizi düşünmelisiniz. eğer ki para kaybetme şansınız yoksa/ cok düşükse geri kalan alternatifler iyidir. bazı hisselerin yüzde 80 düşüp hala pahalı kalabildiğini gördüğünüzde bunun önemini daha iyi anlayabilirsiniz.
kural bir asla para kaybetme kural 2 asla birinci kuralı unutma. - warren e. buffett
warren buffett vs spekülatif teknoloji hisselerine yatırım yapan fon yöneticisi cathie wood. buffett ın yatırımcısı olsaydınız cathie wood’un getirileri zirvedeyken aptal gibi gözükecektiniz. cathie wood geleceğe oynayan dahi, buffett ise eski kafalı ihtiyar . ama 5 yıllık periyoda yani bugüne baktığımızda buffett ın şirketi %56 yukarıda hem endeksi hem de ekside olan arkk ı geçmiş durumda .
yatırım yaparken eğleniyorsanız muhtemelen para kazanmıyorsunuz . iyi yatırım sıkıcıdır.
- george soros
Borsa psikolojisinin yalnızca düşüşlere karşı dirençten ibaret olduğu yanılgısı
hissenizin yüzde 50 düşmesi ve rahat olmanız borsa psikolojisine sahip olduğunuz anlamına gelmez. evet iyi bir şeydir ama yeterli değildir. bu hisseyi neden aldınız? beklentiniz gerçekten ne? şirketi anladınız mı? yükselince ne yapacaksınız ? şirkete karşı duygusal bağınız var mı? gibi sorularla kendi düşüncelerinize dısarıdan bakmaya çalışmalısınız . borsa psikolojisi kendinize karşı olan entelektüel dürüstlüğünüzle cok alakalıdır. rasyonel ve objektif olmanız lazım. her zaman.
- hisse senedini almadan önce fiyatını görmeyi sevmem. cünkü analizime etki edecektir. ancak fiyatı bilmeden kendimce bi fiyata ulaşırsan o zaman tarafsız değerleme yapmış olabilirim .
- warren buffett
(bizler ise tam tersini yapıyoruz
)Hisseyi al bekle yanılgısı
herkes hisseyi aldıktan sonra beklemekten bahseder. yapılacak en doğru şeydir ama beklemek icin hisseyi almanıza gerek yok. doğru fiyat icin bekleyin. hisse arttıgında fomo etkisine kapılmayın. sadece bekleyin. eğer ki istediğiniz fiyata gelmiyorsa almayın zaten onu öyle değil mi?
Kibir & mütevazilik
hisse senedi almak yapısı gereği kibirlidir. bir satıcı ile alıcı buluşur. alıcı gelecekte satıcıdan daha fazla paraya satacağından emindir ve ondan daha fazla biliyordur. ama en iyi yatırımcılar bile 1/3 defa haksızdır. o yüzden bunu kabul edecek mütevaziliğe sahip olmak gerekir. neyse ki 1 kere haklı çıkmak bile yeterli olabiliyor bazen. hata yapmak bu işin kaderi. dünyanın en büyük yatırım holdingi buffettın şirketi berkshire hathaway aslında buffett ın satın aldığı başarısız olmus bir tekstil şirketidir.
Bileşik getiri
buffett a soruyorlar senin kadar nasıl zengin olabilirim diye . 2 kelime ile cevaplıyor. “gençken başla “. cünkü bileşik getiri uzun vadede çığ gibi büyütüyor paranızı. bileşik getiri nedir? bileşik getiri paranın para yapması ve paranın yaptığı paranın para yapmasıdır. 100 tl ye aldığınız hisse 110 tl olduğunda o hisseden alacağınız yüzde 10 getiri 110 tl üzerinden olacaktır. böyle böyle uzun yıllar boyunca artınca kartopu etkisine dönüyor . örnek olarak yıllık yüzde 8 getiri elde ettiğinizi düşünelim. her ay 500 dolar yatırım yapıyorsunuz 15 sene sonunda 164 bin dolarınız olacaktır. eğer ki 7 sene daha devam ederseniz bir 164 bin dolar daha eklenecektir. ilk 164 bin dolarınız 15 sene almışken 2. si 7 sene aldı. bir sonraki 164 bin dolarınız ise 5 seneden kısa sürecek.
rakamlarla oynamak icin ,
https://www.investor.gov/financial-tools-calculators/calculators/compound-interest-calculator
Fonların getirisi vs ortalama yatırımcıların getirisi
“iyi zamanlarda kötü getiriler elde etmek, kötü zamanlarda iyi getiriler elde edeceğinizle ilişkili olabilir” -seth klarman
ortalama fon getirisi o fonlara para yatıran yatırımcıların ortalama getirisinden cok daha fazladır. neden? cünkü yanlış zamanda girip yanlış zamanda çıkarlar. yatırımcılar iyi performans gösteren fonlara hücum ederler. böylelikle fona cok fazla para girer ve fon büyüdükçe idare etmesi zorlaşır. iyi performans gösteren fon kendi avantajının esiri olur ve getirileri düşer. kötü performans göstermeye başlar. kötü performans gösterenler de iyi performans göstermeye başlar. ortalama yatırımcı getirisi böylelikle çöp olur. üstteki buffett vs arkk’a bakın. buffett para kazandırmıyor diye bırakıp arkk’ı tepelerden aldığınızı düşünün
fon yatırımı yapan sağduyulu yatırımcılar bile para kazanma konusunda sabırsızdırlar ve artan fonu alıp düşüşe gecince satarlar ya da yatay gideni yükselişinden önce terkederler .fon yatırımı yaparken performanstan öte fon yatırımcısını bilmek tanımak ve ona güvenmek daha önemlidir . sadece performansa bakarsanız sonunuz iyi olmaz.
Bavs cok konuştun sadede gel nasıl para kazanacağız dediğinizi duyar gibiyim.
- s&p500 endeksine uzun vadeli yatırım yaklaşık 40 seneden fazladır işliyor. ortalama yüzde 8 getirisi var dolar bazında.(ama bundan sonra da o kadar getirecek diye bir şey yok).
-tefas’a gidip yerli fonlarımızın performanslarına bakıp fonu yöneten kişiler hakkında bilgi sahibi olup fon yatırımı yapabilirsiniz. (yönetim ücretleri önemli).
yok ben kendi hissemi alacağım diyorsanız bu konu hakkında bilgi sahibi olmaya çalışın. gerçekten bilgi sahibi olmaktan bahsediyorum ama. konuyu açma sebebim bunun aslında ne kadar zor bir oyun olduğunu anlatmaktı. ne kadar zeki ne kadar kültürlü olsa da kimseden hisse tavsiyesi almayın. emin olun bu işe gelince en zeki insanlar bile mal oluyor. telegram ve discordlardaki “hocalara” , “üstatlara” para kaptırmayın . okunacak kitaplar dinlenecek insanlar belli. çizginizi bozmayın şeytanınız bol olsun.
Son düzenleme:
ama olsun, enflasyondan bağımsız zararım da yok diyerek bahane ediyorum. 
