Deus ex machina (deī ex māchinīs, çoğulu deus ex māchinā ) (okunuşu: deus eks makina); bir kurgu veya dramada beklenmedik, yapay veya imkânsız bir karakter, alet veya olayın senaryo akışı içinde beklenmedik bir yerde aniden ortaya çıkması, örneğin anlatıcının bir anda uyanıp her şeyin rüya olduğunu anlaması veya aniden ortaya çıkan bir meleğin sorunları çözmesi için kullanılan Latince kalıp. Birebir çevirisi "makineden tanrı" olup Antik Yunan tiyatrosunda bir tanrıyı canlandıran karakterin bir vinç (machina) yardımıyla yukarıdan indirilmesi anlamında kullanılmaktaydı.
Antik Yunan döneminde yazılan tiyatro eserlerinde, eser yazarlarının çok sık başvurduğu bir yöntemdir. Hikâyenin gidişi öyle karmaşık, içinden çıkılamaz bir hal alır ki, artık yazarın üretebileceği ilginç bir çözüm kalmaz ve sıklıkla başvurulan bir yöntem olarak da mitolojik tanrılar bir anda ortaya çıkarak olaya müdahale eder; ölmesi gerekeni öldürür, kurtarılması gerekeni kurtarırlar. (VİKİPEDİ)
Yukarıdaki bilgilendirici yazıyı okuduğunuza göre Law'ın Wano'daki Deus Ex Machina olayına değinelim. Law'ın olduğundan daha dayanıklı çizilmesine, Kid ve Law yerde baygın yatıyorlarken Linlin'in son vuruşu yapmayıp arkasını dönüp gitmesine veya Kid'in uyanışına değinmeyeceğim; zira Law'ın dayanıklılığını ölçmek veya değerlendirmek pek mümkün değil, Linlin'in çekip gitmesi beceriksizce yapılmış karakter kurtarması ve Kid'in uyanışı ise bizim için bilinmez bir karakter olduğu için kabul edilebilir; fakat Law'ın uyanış kartını çıkartması Deus Ex Machina'dır.
Bunun sebebini şöyle açıklayayım. Önceden bununla ilgili hiç muhabbet geçmemiş olması, dillendirmemesi veya ima da dahi bulunulmaması sebebiyle, bunu kurguda aniden ortaya çıkan bir alet olarak arka cepten çıkarıldığının hissini veriyor ki bu da Deus Ex Machina dediğimiz şey. Yukarıdaki resimde Kid ile uyanış hakkında daha önce konuştuklarını belirten bir Kid hatırlatması çizmiş fakat biz bu sahneyi bile görmedik ki görseydik bile bunun DEM olmasına engel değil, zira yine Linlin ile girdikleri savaşta Law birden bu kartını sürmüş olacaktı ve değişen bir durum olmazdı.
Peki nasıl olmalıydı?
Bu pek de zor bir mevzu değil, eğer iyi bir kurgu yazarıysanız ya da gelecekte olacak şeyleri şimdiden tahayyül ettiyseniz DEM'e yakalanmazsınız.
1- Doflamingo uyanış açtığında ve her yeri sicimleştirdiğinde bir kişinin "bu da ne, neler oluyor" sorusu üzerine Law'ın yapacağı bir açıklama yetebilirdi. Okuyucu da bunun üzerine Law'ın uyanış bildiğine dair bir öngörüde bulunması sağlanabilirdi.
2- Çatı savaşında Law Kaido'dan darbe yiyip umutsuzluğa düştüğünde yukarıdaki verilen ima zenginleştirilerek iç ses olarak şu tarz bir konuşma metnine yer verilebilirdi: "Kullansam mı? Ama çok enerji harcıyorum."
İşte bu gibi basit sözlerle bile okuyucun aklında soru işareti bırakmayabilecekken, bunlara başvurmaması Oda'nın bu ikilinin şu anki yetenekleri doğrultusunda Linlin'i yenemeyeceklerini anlaması üzerine aniden bu yeteneğin ortaya çıktığı hissiyatını veriyor. Muhtemelen bunun sebebi dövüşü kafasında bu şekilde kurgulamamış olmasından kaynaklanıyor.
Luffy'nin Doflamingo karşısında G4 kullanması ise power up'a girer, zira Luffy 2 yıllık arada bunun elde etmiş olup Doflamingo'dan önce ölümcül bir mücadeleye yani baş edemeyeceği bir savaşı olmamıştır; fakat Law, Doflamingo savaşında veya Kaido'nun savaşında ölümle burun buruna gelmiştir, yani enerjim tükenir mi diye endişeleneceği noktayı çoktan geçmiştir.
Peki siz ne düşünüyorsunuz? Burada Deus Ex Machina var mı?
Antik Yunan döneminde yazılan tiyatro eserlerinde, eser yazarlarının çok sık başvurduğu bir yöntemdir. Hikâyenin gidişi öyle karmaşık, içinden çıkılamaz bir hal alır ki, artık yazarın üretebileceği ilginç bir çözüm kalmaz ve sıklıkla başvurulan bir yöntem olarak da mitolojik tanrılar bir anda ortaya çıkarak olaya müdahale eder; ölmesi gerekeni öldürür, kurtarılması gerekeni kurtarırlar. (VİKİPEDİ)
Yukarıdaki bilgilendirici yazıyı okuduğunuza göre Law'ın Wano'daki Deus Ex Machina olayına değinelim. Law'ın olduğundan daha dayanıklı çizilmesine, Kid ve Law yerde baygın yatıyorlarken Linlin'in son vuruşu yapmayıp arkasını dönüp gitmesine veya Kid'in uyanışına değinmeyeceğim; zira Law'ın dayanıklılığını ölçmek veya değerlendirmek pek mümkün değil, Linlin'in çekip gitmesi beceriksizce yapılmış karakter kurtarması ve Kid'in uyanışı ise bizim için bilinmez bir karakter olduğu için kabul edilebilir; fakat Law'ın uyanış kartını çıkartması Deus Ex Machina'dır.
Bunun sebebini şöyle açıklayayım. Önceden bununla ilgili hiç muhabbet geçmemiş olması, dillendirmemesi veya ima da dahi bulunulmaması sebebiyle, bunu kurguda aniden ortaya çıkan bir alet olarak arka cepten çıkarıldığının hissini veriyor ki bu da Deus Ex Machina dediğimiz şey. Yukarıdaki resimde Kid ile uyanış hakkında daha önce konuştuklarını belirten bir Kid hatırlatması çizmiş fakat biz bu sahneyi bile görmedik ki görseydik bile bunun DEM olmasına engel değil, zira yine Linlin ile girdikleri savaşta Law birden bu kartını sürmüş olacaktı ve değişen bir durum olmazdı.
Peki nasıl olmalıydı?
Bu pek de zor bir mevzu değil, eğer iyi bir kurgu yazarıysanız ya da gelecekte olacak şeyleri şimdiden tahayyül ettiyseniz DEM'e yakalanmazsınız.
1- Doflamingo uyanış açtığında ve her yeri sicimleştirdiğinde bir kişinin "bu da ne, neler oluyor" sorusu üzerine Law'ın yapacağı bir açıklama yetebilirdi. Okuyucu da bunun üzerine Law'ın uyanış bildiğine dair bir öngörüde bulunması sağlanabilirdi.
2- Çatı savaşında Law Kaido'dan darbe yiyip umutsuzluğa düştüğünde yukarıdaki verilen ima zenginleştirilerek iç ses olarak şu tarz bir konuşma metnine yer verilebilirdi: "Kullansam mı? Ama çok enerji harcıyorum."
İşte bu gibi basit sözlerle bile okuyucun aklında soru işareti bırakmayabilecekken, bunlara başvurmaması Oda'nın bu ikilinin şu anki yetenekleri doğrultusunda Linlin'i yenemeyeceklerini anlaması üzerine aniden bu yeteneğin ortaya çıktığı hissiyatını veriyor. Muhtemelen bunun sebebi dövüşü kafasında bu şekilde kurgulamamış olmasından kaynaklanıyor.
Luffy'nin Doflamingo karşısında G4 kullanması ise power up'a girer, zira Luffy 2 yıllık arada bunun elde etmiş olup Doflamingo'dan önce ölümcül bir mücadeleye yani baş edemeyeceği bir savaşı olmamıştır; fakat Law, Doflamingo savaşında veya Kaido'nun savaşında ölümle burun buruna gelmiştir, yani enerjim tükenir mi diye endişeleneceği noktayı çoktan geçmiştir.
Peki siz ne düşünüyorsunuz? Burada Deus Ex Machina var mı?
Son düzenleme:
