Berkay güzel soru sordu. Ağızlarda karsanbaç / karsambaç / kaslambaç olarak çok olan bir sözcük. Hatay, Adana, Mersin, Isparta, Gaziantep illerinde "pekmezli kar helvası/tatlısı" olarak denen tatlıya deniyor. . Bir de "karla karıştırılmış süzme torba yoğurdu" olarak Kayseri'de kullanılan bir yoğurt adı. Kurum da sanırım bu iki anlamı düşünerek yazıma yerleştirmiş olmalı ama smoothie için "ne kadar doğru adlandırma" sorusuna bir şey diyemem. Olabilir de olmayabilir de bence, zamanla cevabı toplumda yerleşip yerleşmemesine göre belirlenir.
Datte ve Kuroashi sizin duymamanızı anlarım. Berkay sanırım Antep'te yaşadığı için (doğru biliyorumdur umarım) duyması normal. Ben de Mersin'e gittiğimde "pekmezli kar tatlısı" olarak duymuştum. Anca çevre iller ve mutfak sektöründe çalışıp okuyan (yöresel alanda çalışanlar) bunu bilebilir.
Berkay güzel soru sordu. Ağızlarda karsanbaç / karsambaç / kaslambaç olarak çok olan bir sözcük. Hatay, Adana, Mersin, Isparta, Gaziantep illerinde "pekmezli kar helvası/tatlısı" olarak denen tatlıya deniyor. . Bir de "karla karıştırılmış süzme torba yoğurdu" olarak Kayseri'de kullanılan bir yoğurt adı. Kurum da sanırım bu iki anlamı düşünerek yazıma yerleştirmiş olmalı ama smoothie için "ne kadar doğru adlandırma" sorusuna bir şey diyemem. Olabilir de olmayabilir de bence, zamanla cevabı toplumda yerleşip yerleşmemesine göre belirlenir.
Datte ve Kuroashi sizin duymamanızı anlarım. Berkay sanırım Antep'te yaşadığı için (doğru biliyorumdur umarım) duyması normal. Ben de Mersin'e gittiğimde "pekmezli kar tatlısı" olarak duymuştum. Anca çevre iller ve mutfak sektöründe çalışıp okuyan (yöresel alanda çalışanlar) bunu bilebilir.
Evet, Antep'te yaşıyorum. Dediğin burada "karsambaç" şeklinde söyleriz esasında. Orijinali kardan yapılan tatlıya deniyor ama şu andaki kullanımı, slushy dediğimiz içeceklere yönelik.
Evet, Antep'te yaşıyorum. Dediğin burada "karsambaç" şeklinde söyleriz esasında. Orijinali kardan yapılan tatlıya deniyor ama şu andaki kullanımı, slushy dediğimiz içeceklere yönelik.
Adana'da bici bici tatlısı diyorlar sanırım bu şeye, Adana ve güney bölgelerinin koşulları düşünülürse ara sıra veya sıklıkla tüketmek mantıklı bir tercih olabilir :3
Ekşi Sözlük'te 'canuur' isimli üye TDK'nin güncel Türkçe sözlükte geçen sözcüklerin değişiminden bahsetmiş (yeni ve eski baskıları karşılaştırarak anlatmakta). Bunların bazılarını üstünden kontrol edip sonradan düzenleme yapacağım ama sanırım, beyefendide güncel baskı bulunduğu için eskiyle kıyaslama rahat yapmasını buradan çıkarıyorum.
Şimdi sadece kendisinden alıntı yaparak ve bazılarını gruplandırarak hepsini burada paylaşıyorum. Madde başlarını "1-2-3 şeklinde" kısa bilgi vereceğim. Son olarak argo sözcükleri "gizli içerik" olarak belirteceğim.
Yazım Değişikleri :
Yazımları paylaşan arkadaş "/" şekilde koymuştu. Ben ">" bu şekilde yaparak daha anlaşılmasını sağladım. Şöyle ki:
Örneklem: Eski yazım > Yeni yazım
1. Bazıları iki hâliyle de yazılmakta olup bazıları teke düşürülmüştür. Bu maddeye konuşmada yazıldığı gibi söylenmeyen ve yazımı konuşmaya uyarlanan sözcükler diyebiliriz:
aksuna > aksona (eski sözlükte mevcut olan iki varyant teke düşürülmüş)
albinos > albino
boy bos > boy pos
boyu bosu devrilsin > boyu posu devrilsin
boyu bosu yerinde > boyu posu yerinde
boyuna bosuna bakmadan > boyuna posuna bakmadan
bükün > büküm
bükünlü > bükümlü
bükünlü dil > bükümlü dil
bumbar > mumbar
çiğ börek > çi börek
doğubeyazıt > doğubayazıt
eyüp > eyüpsultan
hatasıyla sevabıyla > hatasıyla savabıyla
horon vurmak > horon tepmek
hudayinabit > hüdayinabit
kayyum > kayyım
kayyumluk > kayyımlık
kışkırtıcı ajan > kışkırtmacı ajan
kontuar > kontuvar (eski sözlükte mevcut olan iki varyant teke düşürülmüş)
kümeden düşmek > küme düşmek
maskulen > maskülen
mentor > mentör
müskat > muskat
neftimsi > neftîmsi
nev > nevi
ölüm kalım meselesi > ölüm kalım mücadelesi
pili > pile
pilili > pileli
pilisiz > pilesiz
sifin > zifin (eski sözlükte mevcut olan iki varyant teke düşürülmüş)
siyem siyem > siyim siyim
siyem siyem ağlamak > siyim siyim ağlamak
siyem siyem yağmak > siyim siyim yağmak
sıcaklıkyayar > sıcaklıkyazar
sıla sıygası > sıla sigası
sıyga > siga
sıygaya çekmek > sigaya çekmek
truakar > truvakar
unvan > ünvan
unvanlı > ünvanlı
unvansız > ünvansız
unvansızlık > ünvansızlık
ticari unvan > ticari ünvan
yürük > yörük (eski sözlükte mevcut olan iki varyant teke düşürülmüş)
rokfor > rokfor peyniri
besni > besni üzümü
kötek > kötek balığı
aba vakti yaba, yaba vakti aba > aba vakti aba, yaba vakti yaba
boyunduruğa vurmak > boyunduruk vurmak
çömlek patlatmak > çanak çömlek patlatmak
çul içinde arslan yatar > çul içinde aslan yatar
erkek arslan arslan da dişi arslan arslan değil mi? > erkek aslan aslan da dişi aslan aslan değil mi?
iki arslan bir posta sığmaz > iki aslan bir posta sığmaz
Allah müstahakını versin > Allah müstahakkını versin
kendi hesabana çalışmak > kendi hesabına çalışmak
ata dostu oğla mirastır > ata dostu oğula mirastır
bekârın yakasını it yer, yakasını bit > bekârın parasını it yer, yakasını bit
oduncunun gözü omçada > oduncunun gözü omcada
orman koruma memuru > orman muhafaza memuru
2. Ayrı ve bitişik yazılan sözcüklerdeki değişiklikler ve bu yazıma girip de kalıplaşmış sözcüğün çizgi çekilerek yazılması söz konusudur:
akça armudu > akçaarmut
akzambak > ak zambak
atbalığı > at balığı
göksoğan > gök soğan
hasıraltı > hasır altı
kara kutu > karakutu (eski sözlükte mevcut olan iki varyant teke düşürülmüş)
kükürt çiçeği > kükürtçiçeği
marmara ereğlisi > marmaraereğlisi
sarı yağız > sarıyağız
sultan efendi > sultanefendi
tıntın > tın tın (eski sözlükte mevcut olan iki varyant teke düşürülmüş)
yakan top > yakantop
yeşilbiber > yeşil biber
yeşilfasulye > yeşil fasulye
yeşilsoğan > yeşil soğan
yeşilzeytin > yeşil zeytin
ek eylem > ek-eylem
ek fiil > ek-fiil
3. Bazı sözcüklerin tekillik ya da çoğulluk hâllerinde değişiklik yapılmış:
alfa ışınları > alfa ışını
beta ışınları > beta ışını
gama ışınları > gama ışını
yıldız savaşı > yıldız savaşları
müşteri hizmeti > müşteri hizmetleri
4. Tamlama yapısında olan bazı sözcükler; ya tamlanan fonksiyonundaki sözcükte bulunan +(s)I üçüncü tekil şahıs iyelik eki düşürülmüş ya da tam tersi yoksa eklenmiştir:
altın çağı > altın çağ (eski sözlükte mevcut olan iki varyant teke düşürülmüş)
ara kararı > ara karar
ari dil > ari dili
gök küresi > gök küre
göz bağcı > göz bağıcı
göz bağcılık > göz bağıcılık
kanun koyuculuğu > kanun koyuculuk
mirî mal > mirî malı
müzik market > müzik marketi
oyun kuruculuğu > oyun kuruculuk
yasa koyuculuğu > yasa koyuculuk
5. Ülke adlarının bir kısmında ülke adı ve +lI eki getirilerek yeni halk adları getirilmiştir:
Not: Türkiyeli maddesi de vardı, ancak sosyal medyadaki tepkilerden uygulama ve siteden kaldırılmış. Baskılarda da sanırım, düzenleme yapılacaktır.
6. Uzun yıllardır kadının aşağılayan sözcüklerin kaldırılması istenmişti. Kurum bunların bazılarını kaldırmıştır. Kaldırılan sözcükler şunlardır:
eteği arı
eteği düşük
eteği temiz
eteğine eğri
eteğine pis
fettane
frijidite
genel kadın
kahpecik
kahpenin dölü
katır karı
kiralık kadın
kiralık kız
orospu yemeği
ortaya düşmek
Not: Tanımları sildim, çünkü kaldırılan bu sözcüklerin tanımını görerek sinirleri bozmaya gerek yok. Çok isteyene özelden atarım.
7. Kadınlarla ilgili bazı tanımlaya sahip sözcükler/tamlamalarda; ya "kadın" adıyla tanımlamalar silinmiş ya tanım tamamen kaldırılmış ya da "kadın" adı geçse de kısmen üslup yumuşamasına başvurulmuştur. Bunlar:
cadaloz
esnaf
fingirdek
fıkırdak
fındıkçı
fındıkkıran
hafif yollu
hayat kadını
hayat kadınlığı
kahpe
kaltak
kaynaşık
kirli
kırnak
kötü yola düşmek
müsait
namazsız
oynak
piyasaya düşmek
saçı uzun aklı kısa
serbest
sokağa (veya sokaklara) düşmek
sokak kadını
yollu
Not: Bunları da bir önceki madde gibi tanımlamalarını eklemedim. Tanımları isteyen olursa size atarım.
Devamını daha sonra atacağım.
Bu bilgileri veren "canuur" adlı Ekşi Sözlük'teki arkadaşa teşekkürlerimi sunuyorum. Kitabı almak isteyen 12. baskısını almalıdır. Kitap satıştan düzenlenene kadar (Örnek: Türkiyeli sözcüğü tepkisi) geri çekilmiştir.
Geçenlerde yeşilzeytin > yeşil zeytin, yeşilbiber > yeşil biber, yeşilsoğan > yeşil soğan, yeşilfasulye > yeşil fasulye gibi yeşil renkli yiyecek adlandırmaları ayrı yazılacağı açıklandı.
Peki yeşil biber böyleyse neden kırmızıbiber böyle? Bu durum renk adlandırmaları üzerinde bir tutarsızlık mıdır? Yoksa bir dayanak var mıdır? Mantığı nedir?
Bir kısım kesimin eleştirdiği nokta da bu problemdir.
