Herkese merhabalar.
Türkiye’de ve dünyada video klipler denince birçok insanın küçüklüğüne götürür. Özellikle internetin olmadığı veyahut yaygın olmadığı zamanlarda televizyonlarda, müzik kanallarında şarkıları ilk kez dinleyip izlediğimiz zamanlar heyecanlıydı. İstediği şarkının klibi çıksın diye televizyonlarda bekleyen nesiller vardı. Ne Spotify, ne Youtube, ne de benzer platformlar mevcuttu. Bazı şarkılar vardır ki klipleriyle vardır, bazı şarkılar klipleriyle yücelmiştir.
Şimdi müzik videosunun tarihi hakkında bilgiler aktarmak istiyorum.
İlk Müzik Videosunun Ortaya Çıkışı
İlk temeller 1894’te nota kâğıtlarını pazarlamak amacıyla tanıtım reklamı şeklinde tasarlanmış bazen sessiz resimler bazen de hareketli olan resimli şarkılar yapılmıştır. Fotoğrafların sırayla gösterilmesi şeklinde bu görüntüler genellikle ya sessiz filmlerde ya da makara değişikliklerinde müzisyenin sanatını aktarırken yansırdı.
1895 yılında mucit Thomas Edison’ın laboratuvarında fonografla donatılan bir cihaz olan ses ve görüntü aygıtı, kinetofon ile hareketli resimler gösterildi. Videoda kinetofon mucidi William Dickson iki adamla dans ederken bir kemanda popüler operetten bir müzik çalmaktadır. Ancak bu film müziği sonrasında kayboldu.
1920’lerde Müzikli Kısa Filmler
1920 yıllarına gelindiğinde de kısa müzikal filmler yayınlanmıştı ve bunlar müzik videosunun temellerini oluşturmuştu. Nisan 1923 yılında
New York City’deki Rivoli Tiyatrosu’nda filmlerin ve film müziklerinin senkronize edildiği bir sistemde ilk hareketli ve sesli görüntüler sunuldu. Bu görüntüler vodvil (ahlaki veya psikolojik amaç taşımayan, hareketli ve eğlenceli konusuyla birlikte müzikle yapılan tiyatro türüdür) yıldızları, opera şarkıcıları, müzik grupları gibi dönemin birçok müzisyenleri yer aldı. Bu filmler aynı zamanda müzikal kısa filmler olarak da bilinirdi ve 1940’lı yıllara kadar uzun metrajlı filmlerden önce oynatıldı. 1950’li yıllarda ise filmler arasını doldurmak için bu parçalar kullanıldı.
1925 Zıplayan Topu Takip Edin
‘Song Car-Tunes’ adlı animasyon film serilerinin çıkışından bir yıl sonra Max ve David Fleischer kardeşler tiyatrodaki şarkılarını teşvik eden ve şarkı sözlerinin üzerinde zıplayan beyaz topun olduğu bir çizgi film yayınladılar. Bir bakıma sözlü ilk kliptir. Bu tarz müzikli çizgi filmler ilgi çekince televizyonda çocuk programlarında ortak unsur oldu.
1940-1946 Üç Dakikalık Videolar
Bu dönem aralıklarında ‘soundie(s)’ adı verilen müzik performansının ses ve görüntüsünü müzik kutusunu andıran projeksiyon makinelerinde gösteren ortalama üç dakikalık kısa bir Amerikan filmleri müzik videoları bir başka temellerinden biridir. Buradan müzisyenlerden komedyenlere birçok yetenek çıkmıştır. Daha sonra bunun gibi 1950’ler döneminin sonlarında Fransa’da ‘Scopitone’ adlı bir görsel müzik kutusu türü daha ortaya çıktı ve bu kutu da Avrupa ve ABD’de başarı etkisi gösterdi.
1959 Müzik Videosu Terimi ve The Beatless Müzik Videosu Denemeleri
Bazı müzik tarihçilerinin aktarımına göre ‘müzik videosu’ terimi ilk kez 1959 yılında namıdiğer The Big Bopper olan şarkıcı-söz yazarı Jiles Perry Richardson tarafından kullanılmıştır.
The Beatles için de müzik videoları önemliydi. Plaklarını pazarlamak ve kendilerini sanatçı olarak tanımlamak için videonun gücünden yararlanmıştı. İlk olarak ‘Help’, ‘A Hard Day’s Night’, ‘Yellow Submarine’ gibi uzun metrajlı filmlerde rol almanın yanında anlatılı, psikedelik veyahut avangart olabilen görüntülerden oluşan tanıtım klipleri kaydetmişlerdi ve bu konuda 1960’lar ve 1970’ler döneminin birçok rock and roll grubunu etkilemiştir.
1974 Televizyonda Müzik Videosu Programları Devri
1974 yılında Avustralya’da gençlere yönelik iki haftalık bir müzik programı gerçekleştirdi. ‘Countdown’ ve ‘Sounds’ adlı programlarda gösteriler için yapılmış müzik videoları öne çıkmıştı ve bu tarz programlar dünyanın diğer ülkelerine yayıldı. 1975’de ABD’de USA Network kanalında yapılan Video Concert Hall ile her gün birkaç saatlik müzik videoları yayınlanmaya başladı.
Ülkemizde ve dünyada bazı video klipleri ilk özellikleri taşımaktadır, burada da buna maddeler hâlinde yer vermek istiyorum:
Herkes aklına geldikçe favori müzik videolarını paylaşabileceği bir konu açmak istedim, bazılarımızın unuttuğu videoları görmek için güzel olur. Ancak bir mesajda çok fazla video paylaşırsanız konu başlığı kasıldığı için gizli sekme içine almanızı öneririm. Ben favori yerli ve yabancı iki video paylaşarak başlatıyorum.
Türkiye’de ve dünyada video klipler denince birçok insanın küçüklüğüne götürür. Özellikle internetin olmadığı veyahut yaygın olmadığı zamanlarda televizyonlarda, müzik kanallarında şarkıları ilk kez dinleyip izlediğimiz zamanlar heyecanlıydı. İstediği şarkının klibi çıksın diye televizyonlarda bekleyen nesiller vardı. Ne Spotify, ne Youtube, ne de benzer platformlar mevcuttu. Bazı şarkılar vardır ki klipleriyle vardır, bazı şarkılar klipleriyle yücelmiştir.
Şimdi müzik videosunun tarihi hakkında bilgiler aktarmak istiyorum.
İlk Müzik Videosunun Ortaya Çıkışı
1895 yılında mucit Thomas Edison’ın laboratuvarında fonografla donatılan bir cihaz olan ses ve görüntü aygıtı, kinetofon ile hareketli resimler gösterildi. Videoda kinetofon mucidi William Dickson iki adamla dans ederken bir kemanda popüler operetten bir müzik çalmaktadır. Ancak bu film müziği sonrasında kayboldu.
1920’lerde Müzikli Kısa Filmler
1920 yıllarına gelindiğinde de kısa müzikal filmler yayınlanmıştı ve bunlar müzik videosunun temellerini oluşturmuştu. Nisan 1923 yılında
1925 Zıplayan Topu Takip Edin
‘Song Car-Tunes’ adlı animasyon film serilerinin çıkışından bir yıl sonra Max ve David Fleischer kardeşler tiyatrodaki şarkılarını teşvik eden ve şarkı sözlerinin üzerinde zıplayan beyaz topun olduğu bir çizgi film yayınladılar. Bir bakıma sözlü ilk kliptir. Bu tarz müzikli çizgi filmler ilgi çekince televizyonda çocuk programlarında ortak unsur oldu.
1940-1946 Üç Dakikalık Videolar
Bu dönem aralıklarında ‘soundie(s)’ adı verilen müzik performansının ses ve görüntüsünü müzik kutusunu andıran projeksiyon makinelerinde gösteren ortalama üç dakikalık kısa bir Amerikan filmleri müzik videoları bir başka temellerinden biridir. Buradan müzisyenlerden komedyenlere birçok yetenek çıkmıştır. Daha sonra bunun gibi 1950’ler döneminin sonlarında Fransa’da ‘Scopitone’ adlı bir görsel müzik kutusu türü daha ortaya çıktı ve bu kutu da Avrupa ve ABD’de başarı etkisi gösterdi.
1959 Müzik Videosu Terimi ve The Beatless Müzik Videosu Denemeleri
Bazı müzik tarihçilerinin aktarımına göre ‘müzik videosu’ terimi ilk kez 1959 yılında namıdiğer The Big Bopper olan şarkıcı-söz yazarı Jiles Perry Richardson tarafından kullanılmıştır.
The Beatles için de müzik videoları önemliydi. Plaklarını pazarlamak ve kendilerini sanatçı olarak tanımlamak için videonun gücünden yararlanmıştı. İlk olarak ‘Help’, ‘A Hard Day’s Night’, ‘Yellow Submarine’ gibi uzun metrajlı filmlerde rol almanın yanında anlatılı, psikedelik veyahut avangart olabilen görüntülerden oluşan tanıtım klipleri kaydetmişlerdi ve bu konuda 1960’lar ve 1970’ler döneminin birçok rock and roll grubunu etkilemiştir.
1974 Televizyonda Müzik Videosu Programları Devri
1974 yılında Avustralya’da gençlere yönelik iki haftalık bir müzik programı gerçekleştirdi. ‘Countdown’ ve ‘Sounds’ adlı programlarda gösteriler için yapılmış müzik videoları öne çıkmıştı ve bu tarz programlar dünyanın diğer ülkelerine yayıldı. 1975’de ABD’de USA Network kanalında yapılan Video Concert Hall ile her gün birkaç saatlik müzik videoları yayınlanmaya başladı.
Ülkemizde ve dünyada bazı video klipleri ilk özellikleri taşımaktadır, burada da buna maddeler hâlinde yer vermek istiyorum:
- MTV’de yayınlanan ilk klip: Buggles – Video Killed the Radiostar
- İlk (bilinen) yerli klip: Ajda Pekkan - Boş Sokak
- En pahalı klip: Michael Jackson & Janet Jackson – Scream
- İlk yerli animasyon klip: MFÖ - Vak the Rock
- MTV'de yayınlanan ilk yabancı animasyon klip: Elvis Costello and the Attractions – Accidents Will Happen
Herkes aklına geldikçe favori müzik videolarını paylaşabileceği bir konu açmak istedim, bazılarımızın unuttuğu videoları görmek için güzel olur. Ancak bir mesajda çok fazla video paylaşırsanız konu başlığı kasıldığı için gizli sekme içine almanızı öneririm. Ben favori yerli ve yabancı iki video paylaşarak başlatıyorum.
