Kendiliğinden yanma (spontaneous human combustion), bir insanın belirgin bir dış ateş kaynağı olmaksızın aniden yanmaya başlaması olarak tanımlanan nadir ve tartışmalı bir fenomendir. Bilimsel olarak tam bir açıklaması olmasa da, tarih boyunca çeşitli vakalar rapor edilmiştir.
Kendiliğinden yanma, bir insanın vücudunun kısmen veya tamamen yanmasıyla sonuçlanan, genellikle açıklanamayan bir olaydır. Bu vakalarda, yanma genellikle vücudun gövdesinde yoğunlaşır ve çevresindeki nesneler çoğu zaman zarar görmez. Olaylar genellikle ani, beklenmedik ve tanık olmadan gerçekleşir.
Tarihsel Örnekler
Mary Reeser Vakası (1951, ABD): En ünlü vakalardan biridir. Reeser’ın evinde, vücudunun büyük bir kısmı kül olmuş halde bulundu, ancak çevresindeki eşyalar az zarar görmüştü.
19. Yüzyıl Raporları: Charles Dickens gibi yazarlar, eserlerinde bu fenomenden bahsetmiş ve dönemin popüler kültüründe yer edinmiştir.
Bilimsel Açıklamalar
Bilim camiası bu fenomeni açıklamak için birkaç teori öne sürmüştür:
- Fitil Etkisi (Wick Effect): En yaygın kabul gören teori. Vücuttaki yağ dokusunun, bir kez tutuştuğunda, bir mum gibi yavaşça yanabileceği öne sürülür. Bir kıyafet veya küçük bir ateş kaynağı (örneğin sigara) bu süreci başlatabilir. Yağ, fitil gibi davranarak yanmayı sürdürebilir.
- Alkol ve Kimyasallar: Bazı teoriler, vücuttaki yüksek alkol seviyesinin veya diğer kimyasalların yanmayı tetikleyebileceğini öne sürer, ancak bu zayıf bir ihtimaldir.
- Elektriksel veya Biyokimyasal Faktörler: Daha spekülatif teoriler, vücudun kendi elektriksel veya biyokimyasal süreçlerinin bir şekilde yanmayı başlatabileceğini iddia eder, ancak bu bilimsel olarak desteklenmez.
- Şüphecilik: Bilim insanları, kendiliğinden yanmanın gerçek bir fenomen olmadığını, çoğu vakanın açıklanabilir dış kaynaklı yangınlarla ilgili olduğunu savunur. Örneğin, bir sigara veya şömine gibi küçük bir ateş kaynağı olayı başlatabilir.
- Paranormal İddialar: Bazıları bu fenomeni doğaüstü veya paranormal olaylarla bağdaştırır, ancak bu görüş bilimsel toplulukta kabul görmez.
- Vakaların çoğunda kurbanlar yalnız, yaşlı veya hareketsizdir (örneğin, alkol veya ilaç etkisi altında).
- Yanma genellikle çok yüksek sıcaklıklarda gerçekleşir ve kemikler bile kül olabilir, bu da olayın gizemini artırır.
- Modern bilim, bu vakaların çoğunun fitil etkisiyle açıklanabileceğini öne sürse de, halk arasında gizemli bir fenomen olarak ilgi çekmeye devam eder.
